Zitten er verborgen chemicaliën in e-liquid?

Vapen wordt vaak aangeprezen als een veiliger alternatief voor roken, vooral omdat er geen tabak bij wordt verbrand, waarbij duizenden schadelijke chemicaliën vrijkomen. Vape juice (ook wel e-liquid of e-juice genoemd) wordt gepromoot als een relatief simpele mix van ingrediënten: propyleenglycol (PG), plantaardige glycerine (VG), smaakstoffen en nicotine. Op het eerste gezicht lijkt dat eenvoudig.

Maar naarmate de vaping-industrie groeit, nemen ook de zorgen over wat er daadwerkelijk in vape juice zit toe. Zitten er verborgen chemicaliën in die fruitige dampwolk? En zo ja, hoe beïnvloeden ze je gezondheid?

In deze blog onderzoeken we wat er daadwerkelijk in vape juice zit, waarom sommige chemicaliën als “verborgen” kunnen worden beschouwd en waar je als consument op moet letten om weloverwogen beslissingen te nemen.

1. Waarvan is vape juice gemaakt?

De meeste vape-vloeistoffen bestaan uit vier hoofdingrediënten:

• Propyleenglycol (PG): Een dunne, geurloze vloeistof die smaak goed overdraagt en een sterke keelhit geeft.
• Plantaardige glycerine (VG): Een dikkere, lichtzoete vloeistof die meer damp produceert en zorgt voor een soepelere inhalatie.
• Smaakstoffen: Additieven van voedingskwaliteit die alles nabootsen, van fruit en snoep tot tabak en koffie.
• Nicotine (optioneel): De stimulerende stof die ook in tabak voorkomt, gebruikt in freebase- of nicotinezoutvorm.

Deze ingrediënten staan meestal op het etiket vermeld. Vape-vloeistoffen kunnen echter ook sporen van chemicaliën bevatten die niet worden vermeld of gemakkelijk door gebruikers kunnen worden geïdentificeerd.

2. Waarom er “verborgen” chemicaliën in vape-vloeistoffen zitten

De term “verborgen chemicaliën” betekent niet altijd dat bedrijven opzettelijk ingrediënten verbergen. Vaak zijn deze stoffen:

• Bijproducten van verhitting of verdamping
• Onbedoelde verontreinigingen tijdens de productie
• Componenten van smaakstoffen die niet volledig worden afgebroken
• Chemische reacties die in het apparaat plaatsvinden

Toch is het resultaat hetzelfde: u inhaleert mogelijk stoffen die niet op de fles vermeld staan – en die gezondheidsrisico’s kunnen opleveren.

3. Veelvoorkomende verborgen chemicaliën in e-liquid

Laten we eens kijken naar enkele van de minder bekende of “verborgen” chemicaliën die in e-liquid en damp zijn aangetroffen:

Diacetyl

• Wat het is: Een boterachtige smaakstof die ooit werd gebruikt in magnetronpopcorn.
• Waarom het belangrijk is: Gekoppeld aan een ernstige longaandoening genaamd “popcornlong” (bronchiolitis obliterans).
• Waar het wordt aangetroffen: Vaak in romige e-liquids met dessertsmaak.
• Status: Veel fabrikanten labelen hun producten nu als “diacetylvrij”, maar studies hebben aangetoond dat er nog steeds sporen in sommige e-liquids aanwezig kunnen zijn.

Acetoïne en acetylpropionyl

• Wat ze zijn: Smaakstoffen die worden gebruikt als diacetylvervangers.
• Waarom het belangrijk is: Chemisch vergelijkbaar met diacetyl en mogelijk schadelijk bij inademing.
• Waar het voorkomt: Vla, vanille en boterachtige vape-smaken.

Formaldehyde en acetaldehyde

• Wat ze zijn: Giftige aldehyden en bekende kankerverwekkende stoffen.
• Waarom het belangrijk is: Kan ontstaan wanneer vape-sap oververhit raakt, meestal bij hoge voltages of wattages.
• Waar het voorkomt: Niet in de sap zelf, maar ontstaat tijdens thermische ontleding van PG en VG.

Zware metalen (bijv. lood, nikkel, chroom)

• Wat ze zijn: Metalen die uit vape-coils en verwarmingselementen lekken.
• Waarom het belangrijk is: Chronische inademing kan leiden tot neurologische, ademhalings- en cardiovasculaire problemen.
• Waar het zich bevindt: In de damp – niet in de e-liquid – nadat deze door slecht gemaakte of versleten coils is gegaan.

Benzeen

• Wat het is: Een kankerverwekkende chemische stof die vaak voorkomt in uitlaatgassen van auto’s en sigarettenrook.
• Waarom het belangrijk is: Kan zich in damp vormen wanneer bepaalde smaakstoffen (vooral die met benzoëzuur) worden verhit.
• Waar het zich bevindt: Zeldzaam, maar mogelijk bij vapen op zeer hoge temperaturen.

4. Het risico van ongereguleerde of namaakproducten

Een van de grootste bronnen van verborgen chemicaliën is ongereguleerde of namaak e-liquid. Deze producten kunnen:

• Goedkope, inferieure smaakstoffen bevatten die niet bedoeld zijn om te inhaleren
• Gemengd worden in onhygiënische omgevingen
• Niet-openbaar gemaakte additieven of versnijdende middelen bevatten om de winst te vergroten
• Onjuiste etikettering, tests of veiligheidsdocumentatie missen

In de afgelopen jaren werden gevallen van longletsel gerelateerd aan vapen (vaak EVALI genoemd) niet in verband gebracht met standaard nicotine e-liquids, maar met illegale THC-cartridges die schadelijke additieven zoals vitamine E-acetaat bevatten.

Belangrijkste conclusie: Koop altijd bij gerenommeerde merken en vermijd niet-geverifieerde of op straat verkochte vape-vloeistoffen.

5. Smaakstoffen: Onschuldig in voedsel, riskant in damp

Veel vape-bedrijven gebruiken smaakstoffen van voedingskwaliteit, ervan uitgaande dat wat veilig is om te eten, ook veilig is om te inhaleren. Maar dit is niet altijd waar.

Bij verhitting en verdamping kunnen smaakstoffen afbreken tot andere stoffen, waarvan sommige schadelijk kunnen zijn. Bijvoorbeeld:

• Kaneelsmaken kunnen cinnamaldehyde produceren, wat giftig is voor longcellen.
• Fruitsmaken kunnen furaanverbindingen bevatten, die in hoge concentraties gevaarlijk kunnen zijn.

Er is nog beperkt onderzoek gedaan naar de langetermijneffecten van het inademen van deze chemicaliën. Wat we wel weten, is dat de longen niet ontworpen zijn om smaakstoffen te verwerken, vooral niet wanneer ze verhit en verneveld worden.

6. Hoe je jezelf kunt beschermen tegen verborgen chemicaliën

Hoewel het misschien niet mogelijk is om elk spoor van chemicaliën te vermijden, kun je je risico minimaliseren met slimme vapegewoonten:

Koop bij gerenommeerde merken

• Kies voor bedrijven die laboratoriumtests en transparante ingrediëntenlijsten aanbieden.
• Vermijd merken die vage beschrijvingen zoals “natuurlijke smaken” zonder details aanbieden.

Controleer de resultaten van externe laboratoria (COA’s)

• Betrouwbare vapemerken delen vaak analysecertificaten die de zuiverheid en inhoud verifiëren.
• Zoek naar bewijs dat het product vrij is van diacetyl, zware metalen en resten oplosmiddelen.

Voorkom oververhitting van je apparaat

• Gebruik de aanbevolen wattage-instellingen.
• Ga niet kettingvapen en verbrand je coil niet.
• Vervang je coil regelmatig om metaaluitloging te voorkomen.

Kies voor zuiverdere smaken

• Menthol, fruit en ongeparfumeerde varianten produceren over het algemeen minder bijproducten.
• Dessert- en romige smaken bevatten vaak meer additieven.

Vermijd zelf mixen, tenzij je hiervoor getraind bent

• Het verkeerd hanteren of bewaren van smaakstoffen en nicotine kan gevaarlijk zijn.
• Gebruik altijd ingrediënten die speciaal voor vapen zijn ontworpen, geen algemene additieven van voedingskwaliteit.

7. Wat de wetenschap zegt (en wat nog niet)

Vapen is nog een relatief nieuw fenomeen en er lopen langetermijnstudies. Hoewel het duidelijk is dat vapen minder schadelijk is dan roken, betekent dat niet dat het onschadelijk is.

Dit is wat de wetenschap ons vertelt:

• Vapen verwijdert veel van de gifstoffen die in sigaretten zitten.
• Er zitten nog steeds verborgen chemicaliën in e-liquids en damp.
• Het risiconiveau varieert afhankelijk van de kwaliteit van je apparaat, de e-liquid en je gebruiksgewoonten.
• Totdat er meer gegevens beschikbaar zijn, is de beste aanpak om geïnformeerde voorzichtigheid te betrachten.

Zijn er dus verborgen chemicaliën in e-liquid? Ja, soms. Maar dat betekent niet dat elk flesje gevaarlijk is. De sleutel ligt in het begrijpen van wat je gebruikt, het lezen van etiketten en het kopen van merken die transparantie en kwaliteitscontrole hoog in het vaandel hebben staan.

Als vaper heb je het recht om precies te weten wat je inhaleert. Kies voor betrouwbare producten, vermijd risicovolle additieven en informeer jezelf over veilige vape-praktijken. Zo kun je van de ervaring genieten en tegelijkertijd onnodige gezondheidsrisico’s minimaliseren.