Vapen is de laatste jaren een van de meest besproken alternatieven voor roken geworden. Velen zien het als een manier om de sigarettenconsumptie te verminderen, meeroken te vermijden of gewoon te genieten van gearomatiseerde dampwolken zonder de asbakgeur.
Maar de vraag die vaak opkomt: bestaat er zoiets als een “gezonde” vape?
Laten we eerlijk zijn: het idee om iets anders dan schone lucht te inhaleren is al een compromis. Toch worden sommige vapes op de markt gebracht als “veiliger” of “gezonder”. In dit artikel zullen we analyseren of die bewering waar is.
1. Begrijpen wat “gezond” betekent bij vapen
Als mensen “gezonde vape” zeggen, bedoelen ze meestal:
- Minder schadelijk dan het roken van traditionele sigaretten.
- Vrij van nicotine, waardoor de verslavende stof verdwijnt.
- Minder schadelijke chemicaliën in vergelijking met tabaksrook.
- Natuurlijke of biologische ingrediënten in de e-liquid.
Maar hier is het addertje onder het gras: minder schadelijk betekent niet onschadelijk. Iets kan beter voor je zijn dan roken, maar toch risico’s met zich meebrengen.
2. Waarom vapen als “veiliger” wordt beschouwd dan roken
Traditionele sigaretten verbranden tabak, waarbij meer dan 7000 chemicaliën vrijkomen, waaronder teer, koolmonoxide en tientallen bekende kankerverwekkende stoffen.
Vapen daarentegen:
- Verhit een vloeistof (meestal met propyleenglycol, plantaardige glycerine, smaakstoffen en soms nicotine).
- Produceert aerosoldamp in plaats van rook.
- Vermijdt verbranding, zodat je geen teer of veel van de schadelijke bijproducten van het verbranden van tabak inademt.
Daarom zijn experts het er over het algemeen over eens dat vapen minder schadelijk is dan roken, vooral voor volwassen rokers die proberen te stoppen.
3. De realiteit: er zijn nog steeds risico’s
Zelfs de “schoonste” vape-vloeistoffen bevatten nog steeds stoffen die de longen kunnen irriteren bij inhalatie:
- Propyleenglycol (PG) kan bij sommige gebruikers keelirritatie veroorzaken.
- Plantaardige glycerine (VG) is zachter, maar nog steeds niet risicoloos bij dagelijkse inhalatie.
Smaakstoffen zijn mogelijk veilig om te eten, maar niet per se veilig om te inhaleren, met name bepaalde stoffen zoals diacetyl (in industriële omgevingen in verband gebracht met “popcornlong”).
De langetermijneffecten van vapen worden nog steeds onderzocht, omdat de technologie relatief nieuw is in vergelijking met tabak.
4. Nicotinevrije vapes: zijn ze gezond?
Nicotinevrije vapes verwijderen de verslavende chemische stof die sigarettenverslaving veroorzaakt. Dit biedt verschillende potentiële gezondheidsvoordelen:
- Geen nicotineverslaving.
- Geen nicotinegerelateerde effecten op de hartslag of bloeddruk.
- Makkelijker om helemaal te stoppen als je dat wilt.
Het verwijderen van nicotine neemt echter niet het risico weg van het inademen van verhitte smaakstoffen en aerosoldeeltjes. Het is veiliger dan vapen met nicotine, maar nog steeds niet te vergelijken met het inademen van frisse lucht.
5. “Biologische” of “natuurlijke” e-liquids: marketing of zinvol?
Sommige merken verkopen “biologische” of “volledig natuurlijke” vapes en beweren:
- Geen kunstmatige smaakstoffen.
- Glycerine op plantaardige basis.
- Nicotine gewonnen uit natuurlijke bronnen (of helemaal niet).
Hoewel dit op papier goed klinkt, betekent “natuurlijk” niet altijd dat het veilig is om te inhaleren. Bijvoorbeeld:
- Essentiële oliën kunnen natuurlijk zijn, maar onveilig om te vapen.
- Sommige plantenextracten kunnen schadelijke bijproducten creëren bij verhitting.
Kortom: ingrediënten zijn belangrijk, maar wat er gebeurt als ze verdampen ook.
6. Het dichtst bij een “gezonde” vape
Als we “gezond” in vapen definiëren als “minst schadelijk”, dan komt dit het dichtst in de buurt:
- Nicotinevrije wegwerp- of navulbare vape — elimineert het risico op chemische verslaving.
- Minimale ingrediënten — idealiter alleen PG, VG en veilige smaakstoffen van voedingskwaliteit.
- Vermijd risicovolle smaken — vooral die met diacetyl of zware zoetstoffen.
- Apparaten met een laag energieverbruik — produceren minder warmte, wat schadelijke bijproducten kan verminderen.
- Matiging — af en toe vapen in plaats van constant.
Deze opstelling is absoluut niet gezond, maar bevindt zich wel aan de lagere risicokant van het vape-spectrum.
7. Wanneer vapen gunstig kan zijn
Hoewel vapen geen gezondheidsproduct is, kan het een rol spelen bij schadebeperking:
- Voor rokers die niet in één keer kunnen stoppen, kan vapen de blootstelling aan de giftige chemicaliën in tabaksrook aanzienlijk verminderen.
- Met een nicotine-afbouwplan kunnen gebruikers hun nicotinegehalte geleidelijk verlagen tot ze nicotinevrij zijn.
- Sociale rokers geven er mogelijk de voorkeur aan om te vapen om te voorkomen dat anderen meeroken.
De volksgezondheidszorg ondersteunt vapen over het algemeen als hulpmiddel bij het stoppen met roken voor volwassen rokers, maar niet als een levensstijlgewoonte voor niet-rokers.
8. De grootste misvattingen over “gezonde” vapes
Mythe 1: Alle vapes zijn veilig.
Zelfs zonder nicotine kan het inhaleren van damp irritatie en mogelijk langetermijneffecten op de longen veroorzaken.
Mythe 2: Hoe meer damp, hoe beter.
Grote dampwolken kunnen betekenen dat je meer vloeistof en meer potentiële irriterende stoffen inhaleert.
Mythe 3: Als het fruitig smaakt, is het onschadelijk.
Smaakstoffen kunnen bij verhitting nog steeds schadelijke stoffen produceren.
Mythe 4: Het vapen van vitamines of CBD is goed voor de gezondheid.
Er is geen sterk wetenschappelijk bewijs dat het inhaleren van supplementen of oliën gunstig is, en in sommige gevallen kan het schadelijk zijn.
9. Tips voor het kiezen van een veiligere vape
Als je op zoek bent naar de minst risicovolle manier om te vapen:
- Kies vertrouwde merken met transparante ingrediëntenlijsten.
- Ga nicotinevrij om chemische verslaving te voorkomen.
- Kies eenvoudige smaken met minimale toevoegingen.
- Blijf binnen de aanbevolen wattages om oververhitting van de vloeistof te voorkomen.
- Veeg minder vaak om blootstelling te verminderen.
Bestaat er dus zoiets als een “gezonde” vape? Absoluut niet.
Vapen kan minder schadelijk zijn dan roken, vooral als het nicotinevrij is, gemaakt is van schone ingrediënten en met mate wordt gebruikt. Maar het is niet risicoloos, en de gezondste keuze zal altijd zijn om schone, ongeparfumeerde lucht in te ademen.
Als je een roker bent die wil stoppen, kan vapen een nuttig hulpmiddel zijn bij de overgang naar een nicotinevrij leven. Als je geen roker bent, is er geen gezondheidsreden om te beginnen met vapen. Zelfs de ‘gezondste’ vape is nog steeds een compromis.