Is vapen beter tegen angst dan roken?

Voor veel rokers zijn sigaretten meer dan een gewoonte – ze zijn een manier om met stress en angst om te gaan. Je hoort vaak mensen zeggen dat ze een sigaret opsteken als ze zich gespannen of overweldigd voelen. Maar nu vapen steeds populairder wordt, vragen velen zich af: is vapen een betere optie om angst te beheersen dan roken?

De relatie tussen nicotine, angst en mentale gezondheid is complex. Hoewel zowel roken als vapen tijdelijke verlichting kunnen bieden, is het grotere plaatje genuanceerder. In deze blog onderzoeken we hoe roken en vapen angst beïnvloeden, de wetenschap achter nicotine en stress, en of overstappen op vapen echt een verschil maakt.

1. De link tussen nicotine en angst

Nicotine is een stimulerend middel, geen ontspannend middel. Bij inhalatie activeert het de afgifte van dopamine en andere “feelgood” neurotransmitters in de hersenen, wat een tijdelijk gevoel van kalmte, focus of plezier creëert. Daarom kunnen zowel roken als vapen op korte termijn angst verminderen.

Nicotine verhoogt echter ook de hartslag en bloeddruk, wat de fysieke symptomen van angst kan nabootsen of zelfs verergeren. Bovendien treedt ontwenning in wanneer het nicotinegehalte daalt, wat leidt tot prikkelbaarheid, rusteloosheid en verhoogde stress. Deze cyclus misleidt mensen vaak door te denken dat nicotine hun angst versterkt, terwijl het in werkelijkheid de angst juist kan aanwakkeren.

2. Hoe roken angst beïnvloedt

Roken levert nicotine snel en intens af, wat een sterk maar kortdurend kalmerend effect heeft. Maar het stelt het lichaam ook bloot aan duizenden schadelijke chemicaliën, waaronder koolmonoxide en teer.

Belangrijke punten over roken en angst:

• Kortetermijnverlichting, langetermijnschade – Het kalmerende gevoel duurt vaak slechts enkele minuten voordat de hunkering terugkeert.
• Ontwenningscyclus – Angst kan toenemen wanneer het nicotinegehalte daalt, wat leidt tot afhankelijkheid.
• Gevolgen voor de gezondheid – Aan roken gerelateerde ziekten kunnen nieuwe lagen stress en zorgen toevoegen, waardoor de angst indirect verergert.
• Stigma en beperkingen – Roken wordt steeds meer sociaal onacceptabel, wat kan bijdragen aan gevoelens van isolatie of schuldgevoelens.

Voor veel rokers voelen sigaretten als een middel tegen angst, maar ze zijn meer een tijdelijke oplossing dan een echte oplossing.

3. Hoe vapen zich verhoudt tot roken

Vapen levert nicotine zonder verbranding, wat betekent dat je veel van de giftige bijproducten in sigaretten vermijdt. Hoewel vapen niet zonder risico is, toont onderzoek aan dat het minder schadelijk is dan roken. Maar hoe vertaalt zich dit naar angst?

• Vlottere nicotineafgifte

Nicotinezouten (gebruikt in veel wegwerp- en podsystemen) zorgen voor een zachtere rook met minder keelirritatie dan sigaretten. Dit kan minder scherp aanvoelen, waardoor vapen voor sommige gebruikers minder fysiek belastend is.

• Meer controle over nicotinegehalte

Vapers kunnen kiezen uit een breed scala aan nicotinesterktes, of zelfs overstappen op nicotinevrije e-liquids. Deze flexibiliteit stelt mensen in staat om hun hunkering te beheersen en tegelijkertijd hun nicotine-inname geleidelijk te verlagen, waardoor afhankelijkheid en angsttriggers mogelijk worden verminderd.

• Minder sociale druk

Vapen is vaak sociaal acceptabeler dan roken, vooral in gebieden waar rookverboden streng zijn. Voor mensen met sociale angst kan discreet vapen minder stigmatiserend aanvoelen dan roken.

• Ritueel zonder rook

Voor sommigen bevredigt de hand-tot-mond-beweging van vapen de psychologische kant van de rookgewoonte en biedt het comfort zonder de geur, as of schuldgevoelens die gepaard gaan met sigaretten.

Desalniettemin is de nicotine-ontwenningscyclus nog steeds van toepassing op vapen. Als u sterk afhankelijk bent van uw vape, kunt u nicotinegerelateerde angstpatronen blijven ervaren.

4. Wat het onderzoek zegt

• Roken en angststoornissen: Studies tonen aan dat rokers meer kans hebben op het ontwikkelen van angststoornissen dan niet-rokers. Nicotine kan op korte termijn verlichting bieden, maar verslechtert de geestelijke gezondheid op de lange termijn.
• Vapen als schadebeperking: Onderzoek naar vapen en mentale gezondheid is nog in ontwikkeling, maar sommige studies suggereren dat mensen die overstappen van roken naar vapen een lager stressniveau rapporteren, deels omdat ze zich gezonder en minder schuldig voelen.
• Nicotineverslaving: Zowel roken als vapen houden nicotineverslaving in stand, wat nauw verband houdt met angstsymptomen wanneer de hunkering niet wordt bevredigd.
• De consensus tot nu toe: vapen kan de angst die gepaard gaat met roken (zoals gezondheidsproblemen of sociaal stigma) verminderen, maar het neemt nicotinegerelateerde angst niet weg.

5. Psychologische versus fysiologische verlichting

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen twee soorten verlichting:

• Fysiologische verlichting – Nicotine kalmeert tijdelijk ontwenningsverschijnselen, waardoor je het gevoel hebt dat je angst afneemt.
• Psychologische verlichting – Vapen of roken kan troost bieden door middel van rituelen, afleiding of een gevoel van controle.

Beide spelen een rol, maar geen van beide pakt de onderliggende oorzaken van angst aan. Daarom leidt volledig stoppen met nicotine – hoewel moeilijk – vaak tot minder angst op de lange termijn zodra de ontwenning en afhankelijkheid voorbij zijn.

6. Tips voor het beheersen van angst als je dampt

Als je bent overgestapt van roken naar dampen, maar nog steeds last hebt van angst, volgen hier enkele tips:

• Pas de nicotinesterkte aan – Als je damp niet bevredigend aanvoelt en je er nerveus van wordt, is de nicotinesterkte mogelijk te hoog. Als je constant hunkering hebt, is de nicotinesterkte mogelijk te laag. Het vinden van de juiste balans kan angstpieken verminderen.
• Vermijd kettingdampen – Constant puffen kan je systeem overprikkelen, waardoor rusteloosheid of nervositeit verergert. Neem pauzes tussen sessies.
• Gebruik smaken die je ontspannen – Sommige dampers vinden menthol-, munt- of rustgevende dessertsmaken kalmerender dan scherpe tabaksmaken.
• Combineer met stressverlagende technieken – Vapen kan op korte termijn verlichting bieden, maar angst op de lange termijn kun je het beste beheersen met gezonde gewoonten zoals bewegen, mediteren en voldoende slapen.
• Overweeg geleidelijke afbouw – Het geleidelijk verlagen van je nicotine-inname kan helpen om angst die gepaard gaat met afhankelijkheid te verminderen.

7. Is vapen beter tegen angst dan roken?

Het antwoord hangt af van hoe je ernaar kijkt.

• Ja, in sommige opzichten: vapen is over het algemeen minder schadelijk voor je fysieke gezondheid dan roken, en dat alleen al kan stress die verband houdt met gezondheidsrisico’s verlichten. Het biedt ook meer controle over je nicotinegehalte en voelt minder sociaal gestigmatiseerd.
• Nee, op andere manieren: zowel roken als vapen houden je afhankelijk van nicotine, wat de cyclus van hunkering en ontwenning in stand houdt, die de angst op de lange termijn juist kan verergeren.

Kortom, vapen kan voor mensen met angst een stap hoger dan roken aanvoelen, maar het is geen wondermiddel. De beste resultaten worden vaak behaald wanneer vapen wordt gebruikt als opstapje naar het verminderen of volledig stoppen met nicotine.

Roken en vapen bieden beide kortdurende verlichting van angst door middel van nicotine en rituelen, maar ze vangen gebruikers ook in een cyclus van afhankelijkheid die de stress na verloop van tijd kan verergeren. Hoewel vapen vaak een veiliger alternatief is voor roken en sommige angsttriggers kan verminderen, is het geen langetermijnoplossing voor het beheersen van de geestelijke gezondheid.

Als angst een groot probleem is, is het de moeite waard om naast vapen ook andere copingstrategieën te onderzoeken – of zelfs vapen te gebruiken als hulpmiddel om uiteindelijk helemaal te stoppen met nicotine.

Uiteindelijk is de gezondste weg er een waarbij je volledig loskomt van de nicotineafhankelijkheid, waardoor je geest en lichaam bevrijd worden van de cyclus van hunkering en ontwenning.