Hebben wegwerp-vape-smaken invloed op de nicotine-inname?

Loop een willekeurige supermarkt of vape-shop binnen en je wordt begroet door een regenboog aan smaken voor wegwerpvapes: mango-ijs, cola, pepermunt, bosbes – zelfs smaken die naar snoep of gebak smaken. Voor veel gebruikers is de smaak de belangrijkste reden om te kiezen voor een wegwerpvape in plaats van een traditionele sigaret. Maar hier is een vraag die de meeste mensen zich niet stellen: verandert de smaak van mijn wegwerpvape hoeveel nicotine ik daadwerkelijk binnenkrijg?
Nicotineconcentratie: Een wegwerpvape met 5% nicotine bevat meer nicotine per trekje dan een met 2%.

Gebruikersgedrag: Hoe vaak je een trekje neemt, hoe lang elke trek duurt en hoe diep je inhaleert.
Dit is waar smaak een rol speelt: het verandert de nicotineconcentratie van het apparaat niet, maar het verandert wel je gedrag. En gedrag is vaak de grootste bepalende factor voor hoeveel nicotine je uiteindelijk binnenkrijgt.

1. Hoe smaken de nicotine-inname beïnvloeden: 4 belangrijke manieren

Smaken zorgen er niet alleen voor dat vapen lekkerder smaakt, ze veranderen ook de manier waarop je met je apparaat omgaat. Dit is precies hoe ze de nicotine-inname verhogen (of soms verlagen):

Zoete, fruitige of dessertsmaken zorgen ervoor dat je vaker dampt

Denk er maar eens over na: als je vape smaakt naar mango-ijs of chocoladetaart, voelt het minder als een “gewoonte” en meer als een traktatie. En traktaties zijn moeilijk weg te laten.

Onderzoek ondersteunt dit. Een onderzoek uit 2022, gepubliceerd in het Journal of Adolescent Health, toonde aan dat mensen die wegwerpvapes met zoete, fruitige of dessertsmaak gebruiken, 2-3 keer vaker dampen dan mensen die tabak- of mentholsmaken gebruiken. Waarom? Omdat deze smaken de scherpe, bittere smaak van nicotine maskeren. Traditionele tabaksvapes kunnen na een paar trekjes scherp aanvoelen, dus je neemt van nature pauzes. Maar een zoete mango-vape? Het is makkelijk om elke 5-10 minuten een trekje te nemen zonder het te merken – elke trek voelt als een kleine beloning.

Dit “gedachteloze vapen” telt op. Als je 10 extra trekjes per dag neemt omdat de smaak je bevalt, krijg je 10 extra doses nicotine binnen. Na verloop van tijd kan dat leiden tot een hogere nicotineafhankelijkheid – en het moeilijker maken om te stoppen.

Verkoelende smaken (menthol, munt, ijs) laten je dieper inhaleren

Heb je ooit gemerkt dat vapes met menthol- of “ijs”-smaak gemakkelijker te inhaleren zijn? Dat is geen toeval – en het verhoogt je nicotine-inname.

Verkoelende smaken (zoals menthol, pepermunt of mango-ijs) zorgen voor een verdovend of verfrissend gevoel in je keel. Dit maskeert de irritatie die nicotine kan veroorzaken, vooral bij hogere concentraties (zoals 5%). Als je keel niet pijnlijk of schor aanvoelt, is de kans groter dat je langere, diepere trekjes neemt.

Dieper inhaleren betekent dat de damp (en nicotine) dieper in je longen terechtkomt, waar het efficiënter wordt opgenomen. Een onderzoek uit 2021 van het American Journal of Preventive Medicine toonde aan dat mensen die wegwerpsigaretten met mentholsmaak gebruiken 30% dieper inhaleren dan mensen die ongeparfumeerde of tabaksmaak gebruiken. Dat betekent dat zelfs als twee apparaten dezelfde nicotinesterkte hebben, de mentholgebruiker meer nicotine per trekje binnenkrijgt.

Dit is vooral riskant voor nieuwe gebruikers of tieners. Ze kiezen misschien voor een menthol- of ijssmaak omdat het “zachter aanvoelt”, zonder te beseffen dat ze daardoor meer nicotine opnemen dan ze van plan waren.​

• Vertrouwde smaken (frisdrank, snoep, koffie) zorgen ervoor dat je langer kunt vapen

Smaken die je doen denken aan snacks of dagelijkse drankjes uit je kindertijd (bijv. cola, gummybeer, koffie) creëren een “comfortfactor” waardoor je langer kunt vapen.

Bijvoorbeeld: Als je vape naar cola smaakt, kun je hem in je hand houden terwijl je tv kijkt of op je telefoon scrollt – en trekjes nemen wanneer je normaal gesproken naar frisdrank grijpt. Of als hij naar koffie smaakt, kun je de hele ochtend door vapen, net zo lang als je gebruikelijke koffiepauze.

Deze langere sessies zorgen voor meer nicotine. Iemand die elke ochtend 30 minuten een wegwerpsigaret met koffiesmaak gebruikt, neemt veel meer trekjes (en krijgt meer nicotine binnen) dan iemand die 5 minuten na een maaltijd een sigarettensigaret met tabaksmaak gebruikt.​
Vertrouwde smaken zorgen er ook voor dat vapen “normaal” of “onschadelijk” aanvoelt – alsof je gewoon geniet van een snack, zonder een verslavende stof te consumeren. Deze mentale ontkoppeling maakt het makkelijker om te negeren hoeveel je daadwerkelijk dampt.

• Sommige smaken kunnen de inname vertragen (maar dat is zeldzaam)

Niet alle smaken verhogen de nicotine-inname. Een klein aantal smaken – meestal scherpe, bittere of onbekende smaken – kan de hoeveelheid damp die je dampt juist verminderen.

Bijvoorbeeld:
Vaporloze vapes: Zonder smaak om de bitterheid van nicotine te maskeren, vinden de meeste mensen wegwerpvaporizers onaangenaam. Je neemt er minder trekjes van en de inhalaties zijn korter.

Sterke kruidensmaken (bijv. kruidnagel, kaneel): Deze kunnen (pittig) of overheersend zijn, waardoor het moeilijk is om regelmatig te vapen.

Maar hier is het addertje onder het gras: deze smaken zijn extreem zeldzaam in wegwerpvaporizers. De meeste merken verkopen zelfs geen ongeparfumeerde of sterk kruidenextract, omdat die niet populair zijn. De overgrote meerderheid van de wegwerpproducten op de markt is zoet, fruitig, muntachtig of heeft een dessertthema – precies de smaken die de inname stimuleren.

2. De wetenschap: Onderzoek bewijst dat smaken nicotineverslaving vergroten

Het is niet alleen anekdotisch – studies tonen consequent aan dat vapes met een smaakje leiden tot een hogere nicotine-inname en een sterkere afhankelijkheid.

Een onderzoek uit 2023 van de University of California, San Francisco (UCSF) onderzocht 1500 gebruikers van wegwerpvapes. Hieruit bleek dat mensen die zoete of fruitige smaken gebruikten 25% hogere cotininewaarden hadden (een bijproduct van nicotine dat aangeeft hoeveel nicotine er in je lichaam zit) dan mensen die tabaksmaken gebruikten. Ze gaven ook 3 keer vaker aan dat ze hun vape binnen 30 minuten na het wakker worden “nodig” hadden – een teken van sterke afhankelijkheid.

Een ander onderzoek, gepubliceerd in Nicotine & Tobacco Research, toonde aan dat tieners die wegwerpvapes met een smaakje gebruikten 4 keer vaker dagelijks vapen dan tieners die tabaksmaken gebruikten. Dagelijks vapen betekent een dagelijkse nicotine-inname – en een veel hoger risico op verslaving.

Waarom gebeurt dit? Nicotine is op zichzelf al verslavend, maar in combinatie met een aangename smaak creëert het een ‘beloningslus’ in je hersenen. Elke keer dat je een trek neemt van je mango-ijs-vape, associëren je hersenen de zoete smaak met de nicotine-‘high’. Na verloop van tijd beginnen je hersenen te verlangen naar zowel de smaak als de nicotine, waardoor je meer gaat vapen om aan die behoefte te voldoen.

3. Welke smaken verhogen de nicotine-inname het meest waarschijnlijk?

Niet alle smaken zijn gelijk als het gaat om het verhogen van de inname. Gebaseerd op onderzoek en gebruikersgedrag, zijn dit de smaakcategorieën die het grootste risico vormen:

• Zoete fruitsmaken (mango, watermeloen, bosbes)

Dit zijn de populairste smaken voor wegwerpvapes – en de smaken die het meest in verband worden gebracht met een hogere inname. Hun heldere, sappige smaak is gemakkelijk urenlang te genieten en ze maskeren de bittere smaak van nicotine perfect. Uit een onderzoek uit 2022 bleek dat 68% van de mensen die wegwerpsigaretten met fruitsmaak gebruiken, aangeeft te vapen “wanneer ik er zin in heb” (vergeleken met 32% van de gebruikers van tabaksmaken).

• Dessert-/snoepsmaken (chocolade, gummybeer, vanillevla)

Deze smaken voelen als een “traktatie”, waardoor gebruikers ze vaak vapen in een sociale setting of terwijl ze ontspannen. Uit een onderzoek van de Universiteit van Michigan bleek dat mensen die wegwerpsigaretten met dessertsmaak gebruiken gemiddeld 15 trekjes meer per dag nemen dan mensen die mentholsmaken gebruiken.

• Verkoelende smaken (menthol, munt, elke “ijs”-variant)

Zoals eerder vermeld, zorgen verkoelende smaken ervoor dat je dieper kunt inhaleren. Een onderzoek uit 2021 wees uit dat gebruikers van mentholsmaken 10 minuten na het vapen een hoger nicotinegehalte in het bloed hebben dan gebruikers van niet-mentholsmaken, zelfs bij gebruik van dezelfde nicotinesterkte.​

• Dranksmaken (Cola, Citroen-Limoen Soda, Koffie)

Deze smaken sluiten aan bij de dagelijkse routine (bijv. frisdrank drinken bij de lunch, koffie in de ochtend), waardoor gebruikers vapen gedachteloos integreren in hun dag. Uit een enquête onder gebruikers van colasmaken bleek dat 72% vapet tijdens maaltijden of snacks – een verdubbeling van hun inname vergeleken met degenen die alleen na de maaltijd vapen.

4. Waarom dit belangrijk is: De gezondheidsrisico’s van een hogere nicotine-inname

Een hogere nicotine-inname gaat niet alleen om “meer kicken” – het gaat om ernstige gezondheidsrisico’s, vooral voor tieners en jongvolwassenen.

• Toenemende verslaving: Meer nicotine betekent een sterkere fysieke en mentale afhankelijkheid. Zodra je lichaam gewend is aan een hoge nicotineconcentratie, zul je er vaker naar verlangen – en zal stoppen moeilijker zijn. Ontwenningsverschijnselen (angst, prikkelbaarheid, hoofdpijn) zullen ernstiger zijn als je probeert te minderen.
• Schade aan de hersenontwikkeling: De hersenen blijven zich ontwikkelen tot je 25e. Nicotine kan de hersendelen beschadigen die de aandacht, het geheugen en de besluitvorming controleren. Tieners die wegwerpsigaretten met een smaakje gebruiken (en meer nicotine binnenkrijgen) lopen een hoger risico op cognitieve problemen op de lange termijn.
• Hoger risico op overstappen op sigaretten: Studies tonen aan dat tieners die wegwerpsigaretten met een smaakje gebruiken, vijf keer vaker traditionele sigaretten proberen dan niet-dampers. Waarom? Omdat de hoge nicotine-inname van vapes met een smaakje hun hersenen voorbereidt op verslaving, waardoor sigaretten later aantrekkelijker worden.
• Andere gezondheidsproblemen: Zelfs een kortdurende hoge nicotine-inname kan duizeligheid, misselijkheid en een verhoogde hartslag veroorzaken. Na verloop van tijd kan dit je risico op hartaandoeningen en longschade verhogen.

5. Hoe je je nicotine-inname kunt verminderen als je wegwerpsigaretten met smaakjes gebruikt

Als je je zorgen maakt over de hoeveelheid nicotine die je binnenkrijgt via je wegwerpsigaret met smaakje, zijn hier vier praktische stappen om dit te verminderen:

• Kies een lagere nicotineconcentratie

De meeste wegwerpsigaretten zijn verkrijgbaar in een nicotineconcentratie van 2% (20 mg) of 5% (50 mg). Als je een smaak van 5% gebruikt die je lekker vindt, probeer dan over te stappen op de 2%-variant van dezelfde smaak. Je krijgt nog steeds de smaak die je lekker vindt, maar je nicotine-inname per trekje wordt met meer dan de helft verlaagd.

• Stel “damptijden” in (en houd je eraan)

In plaats van te dampen wanneer je er zin in hebt, beperk je je tot specifieke tijden (bijvoorbeeld alleen na de maaltijd of tijdens je middagpauze). Dit voorkomt gedachteloos dampen en vermindert het aantal trekjes dat je per dag neemt.​

• Vermijd “trigger” smaken

Als je merkt dat je je mango-ijs of cola-vape niet kunt laten liggen, probeer dan over te stappen op een minder aantrekkelijke (maar nog steeds verdraagbare) smaak, zoals menthol of tabak. Je krijgt nog steeds nicotine binnen, maar de minder aangename smaak zorgt ervoor dat je minder vaak dampt.

• Neem pauzes om je smaakpapillen te resetten

Smaakmoeheid (wanneer je smaakpapillen wennen aan een smaak) kan ervoor zorgen dat je meer dampt om deze beter te “proeven”. Neem elk uur een pauze van 10 minuten. Drink een glas water of eet een stukje kauwgom – dit reset je smaakpapillen, waardoor je minder trekjes nodig hebt om je voldaan te voelen als je weer begint.

Wanneer je een mango-ijs of chocolade wegwerpvape koopt, kies je niet alleen voor een smaak – je kiest voor een product dat is ontworpen om je meer te laten dampen, dieper te inhaleren en meer nicotine op te nemen. Smaken zijn de ‘haak’ die gebruikers doet terugkomen, zelfs als hun afhankelijkheid toeneemt.

Het is gemakkelijk om deze link over het hoofd te zien, omdat vapes met een smaakje zo anders aanvoelen dan sigaretten. Ze zijn kleurrijk, smaken naar snoep en ruiken niet naar rook. Maar vergis je niet: de nicotine erin is net zo verslavend – en de smaken maken die verslaving sterker.

Als je wegwerpvapes gebruikt, vraag jezelf dan af: damp ik omdat ik de smaak wil, of omdat mijn lichaam naar nicotine verlangt? Als het laatste het geval is, is het misschien tijd om hulp te zoeken. Praat met een arts of een stoppen-met-roken-counselor – zij kunnen je helpen om definitief te stoppen met nicotine, zonder afhankelijk te zijn van vapes met een smaakje.